Tôi đã cảm thấy vô cùng thất vọng vào thời điểm năm trước khi cố gắng giúp con tôi chú tâm vào việc đọc sách. Cũng giống như lịch học ở nhà hàng ngày, tôi đã cố gắng sắp xếp cụ thể thời gian và tên sách để đọc cùng con và kết quả chúng tôi đã không thể thực hiện theo kế hoạch đã được lập ra. Bạn đã bao giờ rơi vào tình trạng cố gắng cho trẻ đọc sách như vậy chưa?
Tôi đã từng đặt một thứ lên trên tất cả để từ đó tôi càng nhanh chóng đánh mất đi những thứ khác cũng khá quan trọng với tôi- giống như việc giúp con tôi phát triển tình yêu đọc sách, tăng kỹ năng đọc hiểu của cậu bé … và chỉ là một bà mẹ cổ hủ lạc hậu.
Chúng tôi đã bị rơi vào lối mòn của việc đọc sách. Đó là một vòng xoáy luôn kéo chúng tôi theo hướng không muốn đọc và tôi nhận ra rằng nếu tôi không thay đổi mọi thứ thì sẽ quá muộn. “Mỗi cuốn sách là một giấc mơ bạn giữ trên tay của mình” (Neil Gaiman) và giấc mơ của tôi đang dần mất đi.
Vì vậy, hiện tại tôi đã quyết tâm lưu tâm hơn đến tất cả những điều mà chúng tôi sẽ cùng làm. Góc học tập của chúng tôi đã ra đời trong đó có đặt một cuốn sách và tôi thề là sẽ cố gắng cùng đọc cuốn sách đó cùng con mỗi ngày. Ý tưởng và ưu tiên trên hết là không nên đọc cả 366 cuốn sách trong năm nay. Điều này sẽ giúp các con tôi bị thu hút bởi những cuốn sách và thậm chí khám phá nó ngay cả khi tôi không thể đọc với chúng.
Góc học tập và sự thay đổi về tư duy của tôi đã đang được đền đáp. Đã có một sự thay đổi lớn về chất lượng và thời gian đọc của chúng tôi với nhau.
Dưới đây là 10 điều tôi đã học được về cách làm cho những đứa trẻ trong gia đình tôi phát cuồng vì đọc sách. Có thể chỉ mình tôi trải qua sự căng thẳng khi thất bại trong suốt 1 năm giúp con yêu thích việc đọc sách và không có nghĩa là bạn cũng sẽ phải như thế!
1 – Đừng coi việc đọc như một việc vặt không đáng lưu tâm
Tôi tự hỏi có bao nhiêu người trong chúng ta đồng ý với quan điểm này – coi thời gian đọc sách chỉ là một việc vặt vãnh, nhỏ nhặt. Tôi biết tôi đã làm và tôi vẫn sẽ đấu tranh với quan điểm này. Nhưng tôi nhận thấy rằng khi tôi đọc cùng những đứa trẻ của mình như thể tôi đang tập trung ngồi đọc cuốn tiểu thuyết yêu thích của tôi, kết quả sẽ thật đáng ngạc nhiên.
Bạn đã bao giờ quên đi khái niệm thời gian bởi vì bạn quá mải mê với một cuốn tiểu thuyết hay chưa? Cảm giác giống như không để ý tới mọi thứ đang xảy ra và bị lạc trong một cuốn sách hay. Và đừng đánh giá thấp chất lượng của một cuốn sách thiếu nhi hay – Tôi nhớ rằng mình đã hoàn toàn đắm chìm trong cuốn Grandfather’s Journey và Frindle. Khi tôi hoàn thành cuốn truyện, tôi nhận ra rằng tôi đã không đọc to nữa và những đứa trẻ của tôi đã đi ăn bữa snack rồi!
2 – Đọc có chủ ý và kết hợp với đóng kịch
Ưu tiên lớn trong năm nay là đọc với mục đích lôi cuốn những đứa trẻ của chúng tôi để tư duy và gia tăng khả năng đọc hiểu. Điều này có nghĩa là đọc kết hợp với một chút kịch và sử dụng các âm lượng và giọng khác nhau, đọc chậm đi và hỏi xem chúng có hiểu những gì tôi vừa đọc không, hoặc yêu cầu chúng dự đoán những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Cuốn sách How To Read A Story (hình trên) là một cuốn sách thiếu nhi tuyệt vời. Đó là cuốn sách giúp cả trẻ em và người lớn có thể hiểu thời điểm hợp lí và cách thức để đưa ra các câu hỏi.
3 – Sử dụng cách trình bày bìa sách
Chỉ một cuốn sách được trưng bày đẹp mắt trên giá sách có thể thu hút lũ trẻ của tôi giống như chúng bị thu hút bởi một đôi giày tuyệt đẹp ở cửa hàng.. Nó không quan trọng vấn đề ai đã chọn cuốn sách; bất cứ ai cũng được tự do lựa chọn. Đôi khi, Zac sẽ thay thế một cuốn sách mới mà tôi đã chọn bằng một cuốn sách mà cậu bé đã đọc trước đây chỉ vì cu cậu muốn tôi đọc lại nó.
Chúng tôi lưu giữ sách của chúng tôi trong các kệ sách hướng ra ngoài do hạn chế về không gian, nhưng tôi thấy rằng một khi Zac đã yêu thích một cuốn sách nào đó, cậu bé sẽ không cảm thấy khó khăn để tìm chúng ở đó.
4 – Hãy bày sách với các đạo cụ đơn giản
Tôi thấy rằng việc đặt chỉ một hoặc hai món đồ được lựa chọn bên cạnh một cuốn sách sẽ lôi kéo một đứa trẻ khám phá. Tôi không phải lúc nào có thời gian và bạn không phải lúc nào cũng có các đạo cụ. Ngoài ra, một số cuốn sách mặc dù không có các đạo cụ đi kèm cũng khá thú vị.
Hầu hết thời gian chúng tôi dành chỉ để thưởng thức các cuốn sách. Trong bức ảnh trên, tôi đã đặt rất nhiều cành cây trong một chiếc rổ để khuyến khích con tôi tạo ra các chữ cái và từ như trong cuốn sách If I Wrote A Book About You.
Để trẻ đọc sách như một thói quen, bố mẹ hãy giúp con yêu sách hơn bằng cách tạo ra một góc đọc sách thật thu hút.
5 – Kết hợp với trải nghiệm thực tế hoặc hoạt động thực hành
Như vậy, nếu tôi không có thời gian hoặc nếu tôi không có các đạo cụ để set up với một cuốn sách và nếu một cuốn sách cụ thể nào đó đã từng thành công rất lớn, thì tôi sẽ cố gắng hết sức để mở rộng nó thành một trải nghiệm thực tế, hoạt động thực hành hoặc tốt hơn là cả hai!
Nếu việc sử dụng đạo cụ sẽ giúp trẻ khám phá trước khi trẻ đọc sách, thì thêm trải nghiệm/ hoạt động thực hành là một cách được sử dụng sau khi đọc sách. Cả hai cách đều siêu hiệu quả và hữu ích. Khi chúng tôi đọc The Carrot Seed năm ngoái, tôi nhận thấy Zac cảm thấy hứng thú như thế nào.
Vì vậy, chúng tôi đã trồng rất nhiều hạt giống cà rốt vào mùa xuân và nâng cao thêm kỹ năng làm vườn. Vào mùa hè, trên những ngọn cây cà rốt của chúng tôi xuất hiện ba con sâu bướm, sau đó chúng đã biến thành 3 con bướm và chúng tôi đã được học thêm về vòng đời của loài bướm. Nó được lựa chọn là cuốn sách của năm với chúng tôi.
6 – Tóm tắt lại nếu cần thiết
Cuốn Charlie And The Chocolate Factory được khuyên dùng cho lứa tuổi 9-12, nhưng làm thế nào Zac có thể cưỡng lại những hình ảnh 3D tuyệt đẹp đó chứ. Cu cậu cứ năn nỉ tôi đọc nó. Tôi đã đọc từng từ một trong nội dung truyện ngay khi mới bắt đầu nhưng sau đó tôi chợt nhận ra rằng Zac đang mất tập trung vì nội dung truyện quá dài.
Vì vậy, để có kết quả hơn, tôi đã tóm tắt câu chuyện lại. Tôi rút ngắn các câu và đoạn văn và thêm bình luận của cá nhân tôi vào. Nó đã có tác dụng và chúng tôi đã hoàn thành toàn bộ cuốn sách. Nhưng có điều gì đó rất thú vị ở đây: Một vài lần tiếp theo khi tôi đọc cuốn sách này, tôi lại đọc từng chữ một như đúng trong câu chuyện và cu cậu dường như không lưu tâm lắm đến cái đó.
Những từ chính và các câu dài có ý nghĩa và dễ hiều hơn cho cậu bé khi tôi tóm tắt câu chuyện lần trước. Và cậu bé đã đắm mình trong tất cả nội dung truyện! Zac đã yêu câu chuyện. Chúng tôi không còn đọc nó trong thời gian gần đây, nhưng thỉnh thoảng tôi vẫn nghe thấy Zac nói rằng cu cậu là Willy Wonka, hay là Charlie Bucket.
7 – Hãy thử với truyện tranh không lời
Cũng rất khó để tìm các loại truyện này ở thư viện, nhưng thể loại sách truyện này rất hữu dụng, đặc biệt tốt trong việc giúp chúng tôi kiểm chứng suy nghĩ, dự đoán, giải thích và câu hỏi mà chúng tôi đưa ra. Khi tôi đọc những cuốn sách có nội dung chữ bên trong, tôi thấy rằng Zac cảm thấy do dự khi đưa ra dự đoán hoặc suy nghĩ của mình.
Tôi biết sẽ mất thêm thời gian và phải làm mẫu nhiều hơn trước khi cu cậu chìm đắm vào câu chuyện, nhưng với những cuốn truyện tranh không lời tôi thấy cậu bé có thể nói lên suy nghĩ của mình một cách tự do hơn. Tôi đặc biệt yêu thích cuốn Before After – nó có chiều sâu và ý nghĩa và thực sự có thể tạo ra các cuộc thảo luận dài. Letter Lunch là một cuốn sách không lời tuyệt vời khác giúp chúng tôi luyện tập thêm về mặt ngữ âm của chúng tôi.
8 – Hãy thử với các cuốn họa báo
Chúng tôi đăng ký họa báo Chirp và Owl cho Zac và Matt và chúng rất yêu thích. Zac thường sẽ khiến tôi đọc lại toàn bộ các cuốn họa báo như thể đó là một cuốn sách. Khi còn bé, cu cậu không thực sự muốn thực hiện các hoạt động trên các quyển họa báo. Nhưng tôi biết vào thời điểm bây giờ thì chỉ là vấn đề sẵn sàng và có đủ tự tin không trong việc viết và vẽ, bởi vì cậu bé hoàn toàn tập trung vào các vấn đề đó trong những ngày này!
9 – Đừng ngại sử dụng sách bài tập
Đẻ trẻ đọc sách say mê hơn, tôi trung lập khi nói đến sách bài tập; Tôi không có một ưu tiên nào là nhất. Và hãy nhìn vào vấn đề này – một số trẻ chỉ thích phiếu bài tập. Ngày trước Zac không quen dùng sách bài tập cho lắm, nhưng cu cậu đã bắt đầu có một vài chuyển biến bây giờ, tự tin viết và vẽ hơn.
Chúng tôi không có nhiều sách bài tập, nhưng những cuốn chúng tôi có là những cuốn chúng tôi thực sự yêu thích (ngoài các phiếu bài tập trong họa báo) đó là các sách bài tập về Kỹ năng tư duy Kumon rất tuyệt vời cho Pre-K (Lý luận không gian, Sự khác biệt, Logic).
10 – Hãy thử với cuốn sách có các hình 3D nổi
Như tôi đã đề cập trong mục số 6, cuốn sách có hình 3D Chocolate Factory là một thành công lớn đối với Zac mặc dù nó không được khuyên dùng cho độ tuổi của cậu bé. Tôi nghĩ rằng một trong những lý do nó hiệu quả, ngoài lí do câu chuyện đã được rút ngắn ra, thực tế là nó có những hình ảnh 3D nổi hẳn lên trên các trang sách . Về bản chất, chúng chính là những đạo cụ đã được tích hợp sẵn trong cuốn sách và chúng đã giúp Zac hình dung ra những gì xảy ra trong câu chuyện. Họ đã biến một câu chuyện trừu tượng thành một câu chuyện cụ thể hơn.
Nó hữu ích ngay cả đối với một đứa trẻ lớn hơn. Matt, 9 tuổi, đã đọc một cuốn sách phi hư cấu Built! A Knight’s Castle và nếu chúng tôi có thể tôi sẽ cho cậu bé xem một trang web thực tế. Nhưng vì lúc đó, điều này khá bất khả thi, nên lâu đài 3D và việc xây dựng lâu đài của chính mình và cảnh chiến đấu ở cuối cuốn sách đã giúp mang lại hiệu quả tới việc đọc. Cả hai cậu bé đều dành rất nhiều thời gian chơi trò đóng vai bằng cách sử dụng các hình ảnh, đạo cụ này.
Những điều trên đây sẽ rất khó để nhớ, nhưng tôi luôn cố gắng nhắc nhở bản thân mình mỗi ngày: Chất lượng hơn số lượng. Khi những đứa trẻ và tôi cười một cách thoải mái nhất khi kết thúc cuốn We’re Going On A Bear Hunt hoặc trong khi đọc cuốn Jonathan Cleaned Up — Then He Heard A Sound: or Blackberry Subway Jam. Hoặc khi tôi khóc ở phần cuối của một cuốn sách hay như Grandfather’s Journey hoặc Frindle, và những đứa trẻ chỉ nhìn tôi một cách kỳ lạ.
Chúng có thể chưa cảm nhận được những điều như thế… nhưng khi chúng đọc những cuốn sách tương tự cho những đứa trẻ của chúng khi chúng 30 tuổi và nước mắt chúng cũng tuôn rơi, chúng có thể sẽ nhớ tới những khoảnh khắc tuyệt đẹp mà chúng đã có và cuối cùng cũng có được nó. Tôi có thể mơ ước như vậy chứ.
Biên dịch: Đặng Hà
> Xem thêm: Bí quyết dung dưỡng thói quen đọc sách cho trẻ
